De grondlegger van het utopisch denken, althans in het westen, is Plato die in 380 v.Chr. in zijn boek De Republiek de ideale staat beschreef. Het woord “utopie” zelf werd voor het eerst gebruikt in het boek Utopia van Thomas More, dat uitkwam in het jaar 1516. Daarin beschrijft More, uit onvrede met de politiek in het toenmalige Engeland, de ideale samenleving. More vertelt over een land waarin iedereen gelijk is, privébezit niet bestaat en ziekenhuizen zó goed zijn dat zieken er heel graag willen worden opgenomen. In Utopia zijn de wetten eenvoudig, eerlijk en voor alle inwoners te begrijpen. Bovendien voert het land nooit oorlog.

In de loop van de eeuwen hebben vele anderen hun eigen Utopie beschreven. In 1624 schreef de veelzijdige jurist en staatsman Francis Bacon de utopische roman New Atlantis waarin op het eiland Bensalem wijze wetenschappers de scepter zwaaien. Ruim een eeuw later schreef filosoof en vrijdenker Voltaire het boek Candide waarin hij El Dorado beschrijft als een land waarin niemand ontevreden is en de armste sloeber rijker dan alle Europese koningen bij elkaar.

Meer recent schreef de Amerikaanse schrijver en filmrecensent Ernest Callenbach in 1975 de roman Ecotopia waarin de hoofdpersoon in een fantasieland in contact komt met allerlei nieuwe groene technologieën en alternatieve levenswijzen. Ook het in 1983 geschreven Bolo’Bolo mag in deze beknopte opsomming niet onvermeld blijven. In dit boek vertelt Hans Widmer over een anarchistische utopie waarin autonome gemeenschappen de strijd aangaan met wat hij de “Planetary Work Machine” noemt.

De utopie spreekt al eeuwen tot de verbeelding. De utopie is echter geen blauwdruk dat eenmaal bereikt af is. Veel meer dan dat belichaamt de utopie het verlangen naar een ideale wereld. Deze utopie mag misschien onbereikbaar zijn, maar tegelijk is de utopie, als stip aan de horizon, essentieel voor het richten van het moreel en politiek kompas.

Vanuit deze gedachte hebben wij gekozen voor de naam Utopie. ‘Utopie advocaten’ omdat wij rechtsbijstand verlenen aan initiatieven die een ideale samenleving dichterbij willen brengen, en ‘Vrijplaats Utopie’ voor het grand café waar de ontmoeting en presentatie van idealen centraal staan.